Prof. Dr. Halil İbrahim Seçer
Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji)
Periferik sinirde iyileşme kapasitesi oldukça yüksektir. Tamamen hasarlanmış periferik sinirlerde bile iyi ve zamanında yapılan tamirler sonrasında, hastada herhangi bir arıza kalmayacak derecede iyileşme olabilir.
Periferik sinir kesildiğinde sinirin kesilen yerin altında kalan sinir bölümü erimeye başlar buna “Wallerian Dejenerasyon” denir. Sinir tamir edildiğinde kesinin üzerinde kalan sağlam kısım aşağıya Wallerian dejenerasyona uğrayan kısma doğru ilerler. Bu büyüme hızı yaklaşık olarak günde 1 milimetre kadardır. Bu yaklaşık olarak ayda 3 cm yılda 36 cm kadardır. İyileşen sinir kasa ulaştığında kaslarda hareket tekrar baslar. Bu süreç bazen aylar sürer ve bu nedenle kaslarda atrofi denilen erime görülür.
Bu zaman faktörünün bilinmesi çok önemlidir bu nedenle hastaların sabırlı umutlarını kaybetmeden beklemeli ve pasif egzersiz yaparak ilgili eklemin hareketsizlikten donmasını engellemeli ve kasların erimeden güçlü kalmasını sağlaması gerekmektedir.
Tedavi mikrocerrahi teknikleri ile yapılmakta, eğer yaralanma ateşli silah yaralanması değilse en kısa sürede yapılmalıdır. Genellikle 1 ay içerisinde düzelmeyen hastlarda cerrahi tedavi planlanır. Ateşli silah yaralanmalarında kurşunun yakıcı ve bsınç etkisi de olacağından 6 hafta kadar beklenebilir.
Cerrehi tedavide sinirin durumu ve ameliyat sırasında yapılan sinir iletim testlerine göre cerrahi tekniğe karar verilir. Sadece sinirin serbestleştirilmesi yapılabileceği gibi, sinirin uç uca dikilmesi ya da alınan sinir greftleri ile yama yapılarak da sinirin tamir edilmesi gerekebilir.
Sinir kesileri 1 yıl içinde onarılmazsa kaslarda motor hareketin, 3 yıl içinde onarılmazsa duyunun geri dönmesi beklenmez.
Cerrahi sonrası iyilşme tamamlandı denilemez, mutlaka aktif fizik tedavi ile sinir ve kasların iyileşmesine katkı sağlanmalıdır. Fizik tedavi ödem,ağrı ve enflamasyonun kontrolünü sağlar, eklem hareketlerini korur, etkilenen kasın aşırı gerilimini önler, sağlam kasların kuvvetini korur, kas erimelerini önler, duyu kaybının tekrar kazanılmasına, fonksiyonların korunmasına, sürdürülmesi veya arttırılmasına ve hastanın eğitimine katkı sağlar.