Normal basınçlı hidrosefali idrar kaçırma, yürüme bozukluğu ve bunama ile karakterize bir durumdur. İsminden de anlaşılacağı gibi beyin boşluklarında fazla miktarda beyin omurilik sıvısı (BOS) bulunur ve beyin boşluklarında (ventriküller) genişleme söz konusudur. Diğer hidrosefali tiplerinde rastladığımız baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi kafa içindeki basınç artımı ile ilgili yakınmalar pek görülmez.

 

Normal basınçlı hidrosefalinin nedeni nedir?

Normal basınçlı hidrosefali beyin içi kanamalar, beyin zarı altında gelişen kanamalar, kafa darbeleri, beyin ameliyatları ve enfeksiyonlarda sonra gelişebilir. Ancak beynin yaşlanmasına bağlı olarak da hiçbir neden yokken oluşabilir.

 

​

Kimlerde görülür?

Normal basınçlı hidrosefali genellikle yaşlılarda özellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Erkek ve kadınlarda eşit oranlarda ortaya çıkar. Bazen her yaştaki hastalarda da bu tanı konabilir. Bir araştırmada 2.2 milyonda 1.3 görülürken, 65 yaşın üzerindeki kişilerde 982 kişinin dördünde normal basınçlı hidrosefali bulunmaktadır. Almanya’daki yıllık görülme sıklığının 100.000 de 1.8 olduğu tahmin edilmektedir.

 

Belirtiler nelerdir?

Normal basınçlı hidrosefalili hastalarda yakınmalar genellikle sinsi bir şekilde başlar. Beyinden özellikle bacaklar, idrar kontrol merkezleri ve denge sistemi etkilenerek düzgün çalışmazlar. Bu nedenle yürüme ve denge bozuklukları, sık idrara çıkma veya idrar kaçırma ortaya çıkar. Yürüme bozukluğu küçük adımlarla (Parkinson hastalığındaki gibi), ayaklarını sürüyerek yürümeden hiç yürüyememeye kadar değişebilir. Yürüme bozukluğuna dengesizlik eşlik edebilir. Merdiven çıkması güçleşir. Yürüme bozukluğuna bağlı sık düşmeler olabilir. Hastalarda aynı zamanda unutkanlık ve özellikle yakın bellek bozuklukları, günlük işlerde isteksizlik görülebilir. Hastalar genellikle eski olayları hatırlarken yakın geçmişi unuturlar. Sık idrara çıkma gibi yakınmalar idrar kaçırmaya kadar varabilir. İdrar kaçırma veya idrar kontrolündeki bozukluklara nadiren dışkı kaçırma da eklenebilir.

 

Tanı

Normal basınçlı hidrosefali tanısı koymak için görüntüleme yöntemleri, klinik muayene ve bazı testlere gereksinim vardır. Öncelikle bilgisayarlı tomografi (BT) ya da manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi radyolojik incelemelerde beyin boşluklarının genişlediğini saptamak gerekir. Beyin dokusunda bir miktar kayıp söz konusu olabilir. Tüm hastalar MRG çekilip BOS yollarında bir daralma veya engel olup olmadığı ortaya konmalıdır.

BT ve MRG’de hidrosefali tanısı konduktan sonra hem normal basınçlı olduğunu hem de cerrahi tedaviden yarar görüp görmeyeceğini anlamak için lomber ponksiyon (belinden iğne ile girilerek BOS boşaltılması ve basıncının ölçülmesi) yapılır. BOS basıncı normal sınırlarda saptandığından dolayı bu hastalık normal basınçlı hidrosefali adını almıştır. Hasta BOS boşaltılmasından fayda görür ise bu işlem tekrarlanabilir. Faydalı olduğu saptanırsa cerrahiden de fayda göreceği düşünülerek ameliyat planlanır.

 

Tedavi

Normal basınçlı hidrosefalinin tedavisinde en sık şant ameliyatları yapılmaktadır. Bazı hastalarda endoskopik üçüncü ventrikülostomi de uygulanmıştır. Şant ameliyatlarında en yüksek başarı %70-80’dir. Endoskopik üçüncü ventrikülostomi daha çok BOS yollarında bir engel ya da darlık olan hastalarda yapılmalıdır. Tedaviden hangi hastaların yarar göreceğini tahmin etmek için bir çok test yapılmaktadır. Ancak hiç birinde %100 başarı ede edilememiştir.