Normal omurga arkadan bakıldığında bütün uzunluğunca düz gözükür. Yandan bakıldığında ise iki tane görülebilir eğrilik vardır. Omuzlardan göğüs kafesine uzanan üst tarafta ‘kifoz’ olarak adlandırılan öne doğru bir eğrilik bulunur, bel bölgesinde (lomber) ise bunun tam tersi ‘lomber lordoz’ olarak bilinen arkaya doğru bir eğrilik yer alır. Bu eğrilikler, leğen kemiği üzerinde baş ve gövdenin dengede tutulmasını sağlarlar.

​

Normal sırt (torasik) omurgaları 1. vertebradan başlayıp 12. vertebraya uzanan, 20 ile 45 derece arasında açılı, hafif bir kifoza sahiptir. Üst omurganın bu eğriliği 45 dereceyi aşarsa “hiperkifoz” olarak adlandırılır. Scheurmann’s kifozu, hiperkifozun en klasik formudur ve ergenlik döneminde vertebraların kamalaşması sonucu oluşur. Bu olayın sebebi tam olarak bilinmemekle beraber multifaktöriyel olduğu düşünülmektedir ve erkeklerde daha sık görülür.

 

Doğuştan (konjenital) kifoz

Normal omurganın direkt radyografide yandan görünümü dikdörtgene yakındır. Torasik omurganın ön tarafı arka tarafına göre (kifoz oluşturmak için) daha küçüktür. Lomber vertebra ise lordozu oluşturmak için bunun tam tersi yapıdadır.

Konjenital kifozda yani doğuştan var olan kifozda; beklenen bölgesel kifozdan daha fazla eğrilik oluşumu söz konusudur. Konjenital kifoz ve skolyoz hastalarında, diğer organ sistemlerinde de kusur olma ihtimali vardır. Radyografilerle tanı doğrulandıktan sonra, omurilik, kalp ve gastrointestinal sistem anomalilerini araştırmak için ek testler istenebilir. MRG (Manyetik rezonans görümtüleme) , anormal büyüme potansiyeli ve spinal deformite gelişiminin değerlendirilmesinde faydalıdır.

 

Klinik olarak, çocuğun bacak kuvvetini ve yürüme şeklini değerlendirmek önemlidir. İleri kifoz, omurilik üzerinde ciddi basıya sebep olarak omurilikten çıkan sinirlerde sıkışma ve miyelopati (omurilik yapısında bozulma) oluşturabilir. Sinir basısı olan çocuklarda yürümeye başlamada gecikme görülebilir.

 

Konjenital kifoz hastalarında omurların ayrışma kusuru (segmentasyon defekti) ve ya yapısal oluşum kusuru (formasyon defekti) söz konusudur. Çocuk büyüdükçe deformite de genellikle ilerler. Özellikle hayatın birinci yılında, iskelet gelişimindeki hızlı ilerlemeye bağlı olarak deformitenin ilerlemesi yüksek düzeyde beklenir. Segmentasyon defekti daha yavaş ilerleme gösterir ve adölesan döneme kadar cerrahi müdahale gerekli olmayabilir.   

 

Gözlem, spinal deformiteli genç çocuklarda sıklıkla ilk tedavi yöntemidir

Hastalar muayeneye her gelişte, direkt grafilerdeki farklar ölçülerek önemli değişiklikler kaydedilir. 45 dereceden fazla ciddi veya ilerleyici konjenital kifoz deformiteleri veya nörolojik güçsüzlükle beraber olan kifoz olguları sıklıkla cerrahi tedavi edilir.  

Erken cerrahi yaklaşım genellikle en iyi sonucu verir ve eğriliğin ilerlemesini durdurur. Deformitenin tabiatına bağlı olarak yapılacak cerrahi girişim prosedürü de değişmektedir.

​

Cerrahi tedavi olarak "in situ füzyon"

İlerleyici kifotik deformite için cerrahi seçim tam füzyon veya deforme omurganın artrodezidir (omurların birbirine kaynatılması). Füzyon  bir üstteki normal omurga ve bir alttaki normal omurgayı da içermelidir.

 

Hastadan alınan veya doku bankasından temin edilen kemik grefti posteriordan (sırttan) yerleştirilerek kullanılır. Ciddi açılanmış eğriliklerde, ek kemik grefti anteriordan da (önden) ek olarak konulabilir.

 

Kemik greftleri ile tam kaynama dokusu oluşuncaya kadar 4-6 haftaya ihtiyaç vardır. Bu dönemde tam kaynama oluşana kadar hasta alçı veya korse ile desteklenmelidir.

 

Cerrahi tedavi olarak "enstrümente füzyon" ve "osteotomi"

İlerleyici kifotik eğrilikler ileri yaş çocuklarda, enstrümentasyona (rod, çengel ve vidalar) ihtiyaç duyabilir. Eğer omurilik, omurgayı uzatacak teknikleri tolere edemez ise, cerrah deformite sebebi olan omurgayı çıkartmayı düşünebilir. Ameliyat sonrası korse veya alçı kullanımı periyod direkt radyografide kaynama saptanana kadar aynıdır.

Omurgayı düzeltmek için osteotomi de gerekebilir. Omurganın arka kemik kısmının çıkartılarak düzeltmenin sağlanabilir. Bazen omurganın ön kısmını da çıkartmak gerekebilir. Bu işlem aönden ya da uygun durumlarda arkadan (Sırt bölgesinden) yapılabilir. Cerrahınız ayrıca ön ve arka taraf girişimleri içeren farklı cerrahiler de önerebilir.

 

Gelişimsel kifoz

Hiperkifoz postural ve yapısal olarak ikiye ayrılabilir. Postural kifoz, hasta düz ayakta durunca kaybolur. Postural kifozlu hastalarda omurga şekil bozukluğu bulunmamaktadır.

 

“Scheurmann kifozu” sert (yapısal) kifoz olarak tanımlanır. Sıklıkla 12-15 yaşları arasında görülür. Anormal kifoz en iyi şekilde hasta öne doğru eğilmişken saptanır.

 

“Scheurmann’s hastalığı” olan hastalar sıklıkla duruş bozukluğu ve sırt ağrısı ile başvururlar. Sırt ağrısı sıklıkla ergenliğin ilk çağında görülür ve yaş ilerledikçe azalır. Günlük aktivitelerle artan bir ağrı olur.

 

Kifoz sıklıkla semptomatiktir ve tepesi torakal omurgaların üst tarafı yerine sıklıkla orta ve alt bölgesinde bulunur.

 

Tedavide hangi durumlarda gözlem önerilir?

·       Postural hiperkifoz

·       Büyüme çağında 60 dereceden az eğrilikler

·       Büyüme çağı tamamlanmamış 60-80 derece eğrilikler

Kontroller 6 ayda bir uzun skolyoz kasetine ayakta çekilen radyografilerle yapılır. Eğer çocukta ağrı var ise, sıklıkla egzersiz programı önerilir.

 

Korse tedavisi

Deformite orta derecede ciddi ise (60-80) ve hasta kemiksel gelişimini tamamlamamışsa ise korse tedavisi egzersiz programı eşliliğinde tedavide önerilebilir.

 

Korsenin tam gün kullanımı (günde 20 saat), maksimum düzelme sağlanana kadar önerilir.

İskelet gelişiminin tamamlanma sürecinde son yıl korse kullanımı günde 12-14 saate düşürülebilir. Tam ve kalıcı bir düzelme sağlayabilmek için korse kullanımı en az 18 ay devam edilmelidir.

 

Cerrahi tedavi olarak "spinal füzyon"

Kifotik deformite ciddi ise (80 dereceden fazla) ve hastanın sırt ağrısı artmışsa cerrahi tedavi önerilebilir. Cerrahi tedavi ile ciddi derecede düzelme sağlanır ve ameliyat sonrası korse kullanım gereksinimi olmaz.

 

Omurlara yerleştirilen vidalarının çubuklarla ile sabitlenmesi sonucu omurganın düzeltilmesi ve uzaması sağlanır. Sıklıkla cerrahiler sırttan yapılan girişimlerle uygulanır. Hastalar normal günlük aktivitelerine 4-6 ay içinde dönebilirler. Cerrahi düzeltme ile sağlanan değişim gözle görülebilir niteliktedir.

 

Travmatik kifoz

Posttravmatik kifoz sıklıkla torakolomber ve lomber bölgede görülür. Bu tip kifoz olan hastalarında sıklıkla felç gibi nörolojik hasarlar da meydana gelir. Kifoz kronik ağrı ile birlikte olabilir. Ağrının sebepleri; bel kas güçsüzlüğü, enfeksiyon, ilerleyici deformasyon ve  omurilik veya sinir köklerinin sıkışmasıdır.

 

Kifoz tedavisi, deformiteyi düzletme, stabilize etme ve ağrıyı azaltıp nörolojik fonksiyonları geliştirmeyi amaçlar. Esnek deformiteler, posterior füzyon ve enstrümentasyon (omurların vida ve çubuklarla birbirine bağlanması) ile tedavi edilebilirler. Sabit deformiteler sıklıkla omurların çıkartılması yada kesilerek düzeltilmesini içeren daha ciddi ameliyatları gerektirirler.