Arteriyovenöz malformasyon (AVM)

 

Tanımlama

Arteriovenöz Malformasyonlar (AVM) halk arasında damar yumağı olarak da bilinen beyin atar ve toplar damarların aralarında kılcal damarlar olmadan yumak şeklinde birleşmeleri ile oluşan bir hastalıktır. Çekirdek kısmında beyin dokusu bulunmaz. AVM’ler doğumsal patolojilerdir, yaşla birlikte büyüme, düşük akımdan orta-yüksek akıma ve yüksek basınçlı lezyonlara değişme eğilimindedir.

 

Ortalama %0,14 oranında ve erkeklerde biraz daha fazla görülür. Doğumsal olduklarından hayat boyu kanama riski vardır. AVM’lerin %64’ünün tanısı 40 yaşından önce koyulur.

 

Ortaya çıkış şekli:

• En sık kanamayla

• Nöbetlerlerle (Bayılma-epilepsi nöbetleri)

• Kitle etkisine bağlı bası yaptığı oluşumların belirtileriyle

• AVM lerde kan akımı yüksek olduğundan çevre beyin dokularının kanlanmasını azaltır (çalma etkisi) ve buna bağlı ortaya çıkan belirtilerle

• Nadiren baş ağrısıyla

• Kafa içi basınç artışı bulgularıyla

 

Kanamanın en sık görüldüğü yaşlar 15-20 yaşlardır. %10’u ölümle sonuçlanır. Her kanama için %30-50 nörolojik bozukluk oluşturma riski vardır. Küçük AVM’ler, büyük AVM’lere nazaran daha sıklıkla kanarlar. AVM’lerin ortalama kanama riski ortalama %2-4/yıl dır.

20 yıllık risk: 10-19 yaş → %44 risk; 20-29 yaş → %31; 30-60 yaş → %6. Kanama ile prezante olan hastaların %22’sinde 20 yıl içinde nöbet geçirme riski mevcuttur.

 

AVM’li hastaların %7’sinde anevrizma da olabilir ve sıklıkla besleyici arter üzerindedir.

 

Tanı:

Bilgisayarlı tomografi, MR ve Anjiografi ile tanı konur. Özellikle besleyen ve boşaltan damarları görmek için anjiografi yapılmalıdır.

 

Tedavi: 
Her seçeneğin kendine göre avantajları ve dezavantajları mevcuttur. Tedaviye karar verirken bir çok faktör göz önüne alınır.

 

Cerrahi Tedavi: AVM’ler için ilk seçenektir. Eğer cerrahi riski kabul edilebilir değilse alternatif girişimler düşünülebilir. Kanama riskini hemen yok etmesi, nöbet kontrolü daha iyi olduğundan avantajlıdır.

 

Radyasyon tedavisi: Günümüzde stereotaktik radyocerrahi (Gama knife, cyber knife vb.) yapılmaktadır. Küçük (≤2,5-3 cm çekirdekli), cerrahi sırasında komplikasyon riski yüksek derin AVM’lerde etkilidir. Etkinliğinin 1-3 yıl içinde oluşması nedeniyle bu dönemde her zaman kanama riski mevcuttur.

 

Endovasküler teknikler: (embolizasyon) Damar yumağının anjiogarfi ile bir madde ile doldurulmasıdır. Cerrahi öncesi de yapılabilir. Ameliyat sırasında kanama riskini azaltır. Tek başına kalıcı tıkama için yeterli değildir, akut hemodinamik değişikliklere sebep olabilir, birden çok girişime ihtiyaç duyulabilir.